Kutadgu Bilig’de beden dili

Dr. İlhan UÇAR

ÖZET

Tarihî süreç içerisinde kendini günümüze kadar taşıyabilmiş olan eserler, dönemin birçok özelliğine ışık tutarlar. Orhun Kitabeleri, Divanü Lugati’t-Türk, Dede Korkut Hikayeleri, Atebetü’l-Hakayık, Nehcü’l-Feradis gibi eserler Türk dili ve edebiyatının kilometre taşlarıdır. Bu eserlerden bir tanesi de Yusuf Has Hacib’in 11. yüzyılda yazmış olduğu Kutadgu Bilig’dir. Kutadgu Bilig hem inanç sistemi hem de sosyal hayat açısından geçiş dönemini yansıtan bir eserdir. İletişimin önemli unsurlarından biri de beden dilidir. Beden dilinin çözümlenemediği bir iletişim eksik kalır. Kurulan bir iletişimin tam olabilmesi için sözlü iletişimle birlikte sözsüz iletişim olarak adlandırdığımız beden dilinin de dikkate alınması gerekmektedir. Kutadgu Bilig’de gerek kahramanların kendi aralarındaki diyaloglarında, gerekse söylenen bilge sözlerinde sık sık beden diliyle ilgili ifadeler karşımıza çıkmaktadır. Eserde beden dili açısından “baş ve yüz ifadeleri”, “el, kol hareketleri ve davranışlar”, “göz ve bakış”, “giyim ve dış görünüş”, “olumlu hareket ve güzel yüz”, “yemek ve sofra adabı” ile ilgili veciz ifadeler yer almaktadır. Bu veciz ifadeler beden diline dikkat çekerken zaman zaman da beden dilinin insanları yanıltabileceği ifade edilmektedir. Kültürel boyutunun da göz önünde bulundurulması gereken beden dilinin, Türk dili ve edebiyatının en eski eserlerinde ayrıntılı olarak karşımıza çıkması, Türk’ün ifade gücünü göstermesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca, Türkçenin sözlü iletişimdeki başarısının sözsüz iletişimi de etkilediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Beden Dili, Sözsüz İletişim, Yusuf Has Hacib

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Kutadgu Bilig’de beden dili