Tibet tıp kaynaklarına göre orta Asya Türk tıbbı

Dr. H. Volkan Acar

Özet

Tibet tıbbının geçmişi VII. yüzyıla kadar uzanmaktadır. On üçüncü yüzyıl öncesinde Tibet tıbbını etkileyen temel kaynaklar Hindistan, Çin ve Batı’dır. Ancak bunun yanında Orta Asya tıbbı da, Tibet tıbbıyla yoğun bir etkileşim içinde olmuştur. Erken dönem Tibet tıp metinleri incelendiğinde, o dönemde Orta Asya’da yerleşik olan bazı Türk devletlerindeki tıp sanatı ile ilgili bilgiler verildiği görülmektedir. Bu metinlerde, Türkleri ifade etmek için kullanılan üç sözcük vardır: Drugu (Türk), Hor (Uygur) ve Garlok (Karluk). Bu metinlerde yer alan ve Türk tıbbıyla ilgili olan bilgiler şöyle özetlenebilir: 728’de Tibet’te düzenlenen Uluslararası Tıp Konferansı’nın katılımcıları arasında en az bir Türk hekim bulunmaktadır. Türk tıbbı, Tibet’e komşu yerleşik tıp gelenekleri arasında sayılmaktadır. Türk hekimler tarafından yazıldığı bilinen bazı tıp kitapları vardır. Türk devletlerinin, tanı ya da tedavi uygulamalarında başarılı oldukları bilinen alanlar vardır. Tibetliler, Türklerin uyguladığı (ya da uygulamada başarılı oldukları bilinen) bazı tedavi yöntemlerini benimseyip, kendi uygulamalarına dahil etmişlerdir. Türklerin (Gök-Türkler) tıpla tanışması hekim Biguta ile, Karlukların tıpla tanışması ise hekim Harina ile olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Tıp Tarihi; Geleneksel Tibet Tıbbı.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Tibet tıp kaynaklarına göre orta Asya Türk tıbbı