Dîvânü Lugâti’t-Türk’teki atasözlerinin söz dizimsel özellikleri

Dr. Burak TELLİ

Özet

Dîvânü Lugâti’t-Türk, Türk dilinin en kıymetli dil yadigarlarındandır. 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından, Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin ne denli büyük bir dil olduğunu ortaya koymak amacıyla yazılmıştır. Dîvânü Lugâti’t-Türk, Türkçenin bilinen ilk sözlüğüdür. Eser, 8000 civarında Türkçe kelimenin Arapça karşılıklarını vermektedir. Sözlü kültürümüze ait dil malzemelerinden atasözlerinin en eski örneklerini Dîvânü Lugâti’t-Türk’te görmekteyiz. Atasözleri, br toplumun uzun tecrübeler ve gözlemler sonucu elde ettiği birikimlerinin söze dökülerek kalıplaşmış halidir. Bu sebeple toplumun kültürel hafızasını yansıtan atasözleri, sahip olduğu ahenk ve özlü anlamları ile önemli birer dil malzemesidir. Bu çalışmada Dîvânü Lugâti’t-Türk’te geçen atasözleri söz dizimsel özellikleri bakımından ele alınmıştır. Eserdeki atasözü kelime grupları ve cümle yapıları ana başlıkları altında incelenmiştir. Tespit edilen kelime grupları ve cümle yapıları ile ilgili bütün örnekler ilgili başlık altında verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Dîvânü Lugâti’t-Türk, söz dizimi, atasözü.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Dîvânü Lugâti’t-Türk’teki atasözlerinin söz dizimsel özellikleri