Kutadgu Bilig’de halk kavramı

Dr. Özlem BAĞDATLI

Özet

Kutadgu Bilig, bilgelik temelli bir yaklaşımla devlet yönetimi hakkında tavsiyeler sunan bir siyasetnâmedir. Yusuf Has Hâcib, yönetimin temel kavramları olarak öne çıkan devlet, hükümdar, siyasi hakimiyet gücü, adalet gibi pek çok kavramla birlikte XI. yüzyıl halk anlayışını da eserinde yansıtmıştır. Bu çalışmada, Kutadgu Bilig’e göre halk nedir, halkı meydana getiren kesimler kimlerden oluşmaktadır, halkın genel tabiatı nasıldır, yönetimde halkın önemi nedir, yönetici ve halkın birbirlerine karşı hakları ve sorumlulukları nelerdir, halk hangi sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır, bu sorunların sebepleri nelerdir, sorularına cevaplar aranacaktır. Halkı oluşturan sınıfların meslekleri esas alınarak bölümlenmesi, toplumun yöneten ve yönetilen olarak iki ana gruba ayrılması, yöneticilerin halka karşı ihtiyatlı ve mesafeli bir duruş sergilemeleri, halkın zaafları ve hassasiyetleri, halkın iyi durumda olmasının yönetim için faydası konuları bağlamında genel olarak halk anlayışı ortaya konulacaktır. Toplumu oluşturan bireyleri temsilen insan kavramının akıl, bilgi ve ahlâk bakımından nasıl değerlendirildiği incelenecektir. Birey ve toplum temelinde halk kavramının nasıl anlaşıldığı araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Halk, Yönetici, Hak, Adalet, Ahlâk

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Kutadgu Bilig’de halk kavramı