Kutadgu Bilig’de farkındalık

Dr. Sinem GÖNEN KAYACAN

ÖZET

Farkındalık, öğrenme sürecinde yer alan önemli kavramlardandır. Öğrenmekte olan birey öğrenme sürecinde çok fazla bilgiden kendisine göre anlam ve değer taşıyanları belirler, alır, düzenler, kendi eksikliklerini ve yeterliliklerini tanır, kendi düşünsel süreçlerinin farkında olur. Araştırmaya konu olan Kutadgu Bilig adlı eser dinî, ahlaki, hukuki, sosyal, siyasi gibi birçok değer barındırması bakımından oldukça önemlidir. Çalışmada Kutadgu Bilig’deki “farkındalık” kavramının araştırılması ve hangi açılardan ele alındığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Kutadgu Bilig’deki betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Kutadgu Bilig oluşturmaktadır. Eserin öğüt kitabı niteliği taşıması ve devlet bilgisi, dostluk, doğruluk, liyakat, aile hayatı, akıl ve bilgi gibi değerlerin eserde çok fazla yer alması; bu konularda farkındalık oluşturulması örneklem olarak Kutadgu Bilig’in seçilmesinde rol oynamıştır. Araştırmada veri toplama tekniği olarak yazılı materyallerin incelenmesi sebebiyle doküman incelemesi metodu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Çalışmada farkındalık ile ilgili verilere ilişkin bir çerçeve oluşturmuştur. Elde edilen bulguların tanımlanması ve yorumlanmasından sonra araştırmanın sonuçları ortaya konulmuştur. Çalışmada, farkındalık kavramının; dikkat etmek, fark etmek, sezmek, bilinçli olmak gibi anlamlara geldiği ifade edilmektedir. Açıklamalardan yola çıkılarak, farkındalık kavramının geniş bir yapıya sahip olduğunu söylemek mümkündür. Dikkat edilen, sezilen, fark edilen birçok konunun farkındalık başlığı adı altında ele alınabileceği ortaya çıkmıştır. Kutadgu Bilig’de farkındalık konusuyla ilişkilendirilebilecek birçok beyit tespit edilmiştir. Çalışmada, beyitlerin numaraları, beyitler ve açıklamaları ifade edilmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmanın hem eğitimcilere hem de araştırmacılara kaynak oluşturabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Farkındalık.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Kutadgu Bilig’de farkındalık