Kutadgu Bilig’de geçen “Bayat” kelimesinin anlamı ve kavram alanı

Dr. Ridvan Öztürk

Özet: Kutadgu Bilig’de Tanrı’yı ifade eden ve en çok kullanılan kelimelerden birisi “Bayat” tır. “Bayat” İslami inanışın getirdiği alıntı bir kelime olmadığı için, önceden var olan bir “gösteren” in yeni “gösterilen” e ne şekilde uyarlandığını yansıtan iyi bir örnektir. Bu incelemede Kutadgu Bilig’de “Bayat” kelimesinin geçtiği beyitler tek tek ele alınmış, kelimenin anlam boyutu ve kavram alanı tespit edilmiştir. Bu tespitte gerek dilbilgisi ile ilgili gerekse dilbilim ile ilgili yöntemlerden istifade edilme yoluna gidilmiştir. Yapılan anlam ve alan tespiti, kelimenin asıl anlamının “kadim” olmadığını göstermiştir. Dolayısıyla bazı kaynaklarda bu kelimeye verilen “kadim” anlamının verilmesinin ve buna bağlı olarak yapılan etimolojik izahların doğru olmadığı ifade edilmiştir.

Anahtar sözcükler: Bayat, Kutadgu Bilig, esmayıhüsnâ, Tanrı’nın adları, Türk kültürü

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Kutadgu Bilig’de geçen “Bayat” kelimesinin anlamı ve kavram alanı