Kutadgu Bilig ve Uygur-Karahanlı metinlerinde “Kör-” fiilinin ettirgen şekilleri ve “Körkit-” üzerine

Doç. Dr. Cahit BAŞDAŞ

Güncel Türkçe Sözlük’te başlıca görmek, anlamak, algılamak, kavramak, değerlendirmek, tanık olmak, yapmak, maruz kalmak, almak, erişmek, ziyaret etmek, karşılaşmak, saymak, gezmek, vermek gibi yirmi anlamı bulunan gör- (<kör-), en çok kullanılan fiillerdendir. Mental süreci başlatan temel duyu fiillerinden olan gör- fiilinin Türkçedeki kullanılış sıklığı da kavram alanın genişliğiyle doğru orantılıdır. Yerine göre istemli hareketler bildiren ancak genellikle istemsiz gerçekleşen bu çok anlamlı fiil, sıklık bakımından bütün duyu fiilleri arasında ilk sırada yer alır (krş. Hirik, 2017, s. 67). Tarihî metinlerde de sıkça kullanılan gör- (<kör-), özellikle bilgi, anlama ve idrak etmenin esas alındığı Kutadgu Bilig’de yaklaşık 1000 defa kullanılmıştır (bk. Bozkaplan, 2007, s. 238; Gökçe, 2015, s. 60).

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Kutadgu Bilig ve Uygur-Karahanlı metinlerinde “Kör-” fiilinin ettirgen şekilleri ve “Körkit-” üzerine