Eski Uygur Türkçesinde üçüncü günaha ait belgeler

Yrd. Doç. Dr. Murat ELMALI

ÖZET

Eski Uygur Türkçesi döneminde yazılmış olan eserler üzerine yapılan çalışmalar hâlâ devam etmektedir. Bu çalışmalardan en önemlileri katalog çalışmalarıdır. Çalışmamızda yer alan belgeler Jens Wilkens’in yayıma hazırladığı Alttürkische Handschriften serisinin 10. kitabında yer almaktadır. Wilkens, bu çalışmasında Daśakarmapathaavadānamālā (DKPAM) isimli esere ait belgeleri tanıtmıştır. DKPAM, Budizm’de yapılmaması gereken on kötü iş yolu (karmapatha) yani on günahla ilgili hikâyelerden oluşan bir din dersi kitabıdır. Bu on günahtan üçüncüsü “başkasının karısı ile temas etmek; zina etmek” anlamına gelen eviñ yutuzıña yazınmak veya amranmak nızvanı günahıdır. Üzerinde çalıştığımız belgeler, DKPAM isimli eserin 3. günahına ait belgelerdir. Bu belgeler üzerinde daha önce metin neşri bağlamında herhangi bir çalışma yapılmamıştır. DKPAM’nin 3. Günahına ait yeni belgeleri neşrettiğimiz bu çalışma; Giriş, Metin, Çeviri, Notlar ve Tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmamızda, üzerinde çalıştığımız belgeler Berlin-Brandenburg Bilimler Akademisinin internet sitesindeki Turfan ve Mainz koleksiyonundaki dijital arşivden indirilmiştir. Bu belgelerin transkripsiyon ve çevirileri yapılmıştır. Metin bölümünde belgelerin transkripsiyonu yapılırken belgelerin birbirleri ile olan paralellikleri ve bu paralellikler neticesinde yapılan metin onarımları dipnotlarla gösterilmiştir. Metin Türkiye Türkçesine aktarılmış ve üzerinde çalıştığımız belgelerde geçen yabancı kaynaklı kelimeler, Uygurcada seyrek geçen kelimeler ile yeni deyim ve ikilemeler Notlar bölümünde açıklanmıştır. Son olarak da çalışmada kullanılan belgelerin resimleri Tıpkıbasım bölümünde sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler: karmapatha, Eski Uygurca, Mahāprajāpatī Gautamī, Daśakarmapathaavadānamālā

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Eski Uygur Türkçesinde üçüncü günaha ait belgeler