Orhon yazıtlarındaki türemiş sözcüklerin Göktürk harfli Uygur yazıtlarına yansıması

Aysel AHMEDOVA

Özet: ikinci Göktürk İmparatorluğuna ait Orhon yazıtları ve Orhon-Uygur kağanlığı dönemine ait
Eski Uygur yazıtları Türk dillerinin en eski yazılı örneklerindendir. Bu yazıtlar zengin söz varlığına sahiptir
ki bunun da büyük bir kısmı çağdaş Türk dillerinde korunmuştur. Bu söz varlığına basit ve birleşik
sözcüklerin yanı sıra, türemiş sözcükler de dahildir. Sözcük türetme Türk dillerinde sözcük yapımının en
yaygın yöntemidir. Bu durum Orhon ve Uygur yazıtları için de geçerlidir. Köktürklerden sonra hakimiyet
başına geçen Eski Uygurlar onların alfabe ve yazı üslubunu benimsemişlerdir. Bu onların diline ve yapım
ekleriyle türetilmiş sözcükler de dahil olmakla söz varlığına da yansımıştır. Bu ortak türemiş sözcükler
sırasında isimleri, sıfatları ve özellikle de fiilleri sıralayabiliriz. Eski Uygur yazıtlarındaki türemiş sözcüklerden bir kısmının kökleri ve eklerinin Orhon yazıtlarında yer almasına rağmen bu sözcükler bir bütün
olarak Orhon yazıtlarında geçmemiştir.

Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, sözcük yapımı, kökler, ekler, sözcük türleri

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Orhon yazıtlarındaki türemen sözcüklerin Göktürk harfli Uygur yazıtlarına yansıması