Uygur Kağanlığı dönemi yazıtlarında söz yapımı

BURHAN SEVIM

ÖZET

SEVİM Burhan, Uygur Kağanlığı Dönemi Yazıtlarında Söz Yapımı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 2018 Dil, tıpkı insan gibi canlı bir varlıktır ve devamlılık arz eden bir sistemdir. Bu devamlılık içindeki dil, bir takım yollardan yararlanarak yeni türevler, yeni kelimeler meydana getirmektedir. Söz yapımı, bir dilin kelime üretimini sağlayan en önemli yapıdır. Dilin yapısına uygun olarak meydana gelen türetmeler, dile bir sistem halinde sürekli ve sonsuz sayıda kelime türetme imkânı verir. Eklemeli bir dil olan Türkçenin de söz varlığı büyük ölçüde türetme ve birleştirme esasına dayanır. Orta Asya’nın iç kesimlerinde egemen olan Uygur Kağanlığı, tıpkı Köktürk Kağanlığı gibi kendilerinden sonra gelecek kuşaklara hitap edecek eserler bırakmışlardır. Bu çalışmaya konu edilen Uygur Yazıtları, Türk dili ve tarihi için oldukça önemli kaynaklardır. Çalışmamız, Uygurlardan kalan 11 runik harfli yazıtın söz yapımı bakımından incelemesi amacıyla hazırlanmıştır. Tartışmalı olan bazı ekler ve bu eklerle ile ilgili öne sürülen görüşler derlenmiş, çalışmada farklı düşüncelere yer verilmesi amaçlanmıştır. İncelenen yapım ekleri hakkında pek çok farklı kaynaktan yararlanılmıştır. Metinlerdeki söz yapım ekleri ile Tarihi Türk lehçelerindeki ekler karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde ulaşılan hedefler belirtilmiş, genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Eski Türk Yazıtları, Uygurlar, Uygur Yazıtları, Yapım Eki, Runik Metinler, Söz Yapımı.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: Uygur kağanlığı dönemġ yazıtlarında söz yapımı