Uygur halk mizahında anlatmalık türler ve icracıları

Dr. Tugba GÖNEL SÖNMEZ

Özet

Mizah, hayatın gülünç ve anlamsız taraflarını değerlendirip sergileyebilme yetisidir, insana özgü olmakla birlikte toplumsal bir olgu olarak bilişsel, duyuşsal ve davranışsal özellikler gösterir. Toplumdaki uyumsuzlukları, salt yıkıcılıktan ziyade ince bir nükte ve iyileştirici bir söylemle ortaya çıkarmaktadır. Toplumların mensup olduğu birçok değişkene (dil, din, coğrafya, iklim, kültür vb.) bağlı olarak farklılık gösteren ve karaktere bürünen mizah, sözlü, yazılı ve görsel olarak bünyesinde birçok tür barındırmaktadır. Her türlü toplumsal ve ideolojik temanın işlenebildiği
mizah türleri aynı zamanda birey-toplum ve birey-birey ilişkisini diri tutan hassasiyetlerin de ele alınabilmesine olanak sağlamaktadır.

Çalışmada örnek metinlerden hareketle Uygur halk mizahı içerisinde sözlü yaratım ve aktarımdan beslenen latife, çakçak, yumur, laf, kızık ve kikas gibi anlatmalık türler ele alınmış olup Uygur halk mizahı içerisinde ön plana çıkan Nasreddin Ependi, Seley Çakkan, Molla Zeydin ve Hisam Kurban gibi mizah icracıları tanıtılıp değerlendirilmekte ve işlevleri ele alınmaktadır. Ayrıca Uygur toplumunun kolektif belleğinde nesilden nesle aktarılan mizah icracıları ve biyografilerine dikkat çekilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Uygur Halk Mizahı, Latife, Çakçak, Yumur, Laf.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın:UYGUR HALK MİZAHINDA ANLATMALIK TÜRLER VE İCRACILARI