Eski Uygurcada hayvan adları ve bunların kullanım alanları

Yrd. Doç. Dr. Hacer TOKYÜREK

Özet

Hayvanlar, Türk toplumunda önemli bir yere sahiptir. Eski Uygur toplumunda da büyük öneme sahip olan hayvan adları özellikle Budist ve Manihaist çeviri metinlerinde dinî terim olarak kullanılırlar. Eski Uygur Budist metinlerinde hayvan hayat şekli, üç kötü hayat şeklinden biridir ve günahkâr canlılar bu hayvan hayat şeklinden birinde doğarlar. Yine Manihaizmde de önemli bir yere sahip olan hayvan hayat şekli, beş kötü dünya içerisinde gösterilir ve karanlıklar dünyası olarak tanımlanırlar. Buna rağmen pek çok hayvan adı özellikle Budizmde Buddhaları ve Tanrıları simgeleyen adlar olarak da kullanılmaktadır. Böylece dinî bir terim niteliği taşıyan bu hayvan adları, Eski Uygurcada genellikle simgesel anlamlar ifade etmektedirler. Yine bu dönemdeki hayvan adları, dinî terim olmak dışında da pek çok anlamda kullanılabilmektedir. Bu dönemdeki hayvan adları zaman isimleriyle
birlikte bitki ve organ adları da olabilmektedir. Ayrıca hayvan adları, pek çok atasözü niteliği taşıyan ifadelerde kullanılmakla birlikte tıp metinlerinde de yer almaktadır. Genel itibariyle bu makalede Eski Uygurcadaki çeviri metinlerinde bulunan hayvan adlarının köken bilgilerine değinilmeden bu dönemdeki hayvan adları ve bu hayvan adlarının kullanım alanları tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Eski Uygurca, Hayvan adları, Budizm, Manihaizm

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: ESKi UYGURCADA HAYVAN ADLARI