Soğdca bazı sözcüklerin eski Uygurcadaki imlası

Doç. Dr. Özlem Ayazlı

Özet

Eski Uygurcada Çinceden, Toharcadan, Sanskritçeden, Soğdcadan ödünçleme bazı sözcükler bulunmaktadır. Bu makalede, Soğdcadan Eski Uygurcaya geçmiş bazı sözcükler üzerinde durulmakta ve bu sözcüklerin Uygurcadaki imlası gösterilmektedir. Çalışma; Giriş, Eski Uygurcadaki Bazı Soğdca Sözcükler ve Sonuç olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm eski Türklerde Soğd etkisinin kısaca açıklandığı giriş bölümüdür. Çalışmanın ikinci bölümünde Eski Uygurcada tespit edilen bazı Soğdca sözcükler üzerinde durulmaktadır. Bu sözcükler şöyledir: avant “sebep, neden”, avtadan “Manihaist piskopos, papaz”, ažun “çocuk, varlık, yaşam”, dentar “ rahip, keşiş, seçilmiş, seçkin”, didim “ taç”, äzrua “Zurvan Tanrı (M), Brahma Tanrı (B)”, frešti “melek, haberci, ulak, havari”, gav “inek, sığır”, hormuzta “Hormuzta Tanrı (M), Indra Tanrı (B)”, känt “şehir”, miḍik “ruhban sınıfından olmayan sıradan”, nizvani “ihtiras, tutku”, nom “kanun, kutsal kitap”, noš “çok lezzetli yiyecek veya içki”, pra “bayrak”, sarvag “kule”,
šamnanč “rahibe”, š(i)mnu “şeytan, zerdüştlük dininde kötülük ve karanlık tanrısı”, šük “sessiz, sakin”, tamu “cehennem”. Ayrıca çalışmanın bu bölümünde Uygurca metinlerdeki Soğdca sözcüklerin orijinal biçimi, harf, yazı çevrimi ve Çince denkliği verilmektedir.

Çalışmanın son bölümünde ise incelenen söz konusu sözcüklere dayanılarak Soğdca ve Uygurca imla arasındaki nüanslar açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Eski Uygurca, Soğdca, Çince, İmla.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın:Soğdca Bazı Sözcüklerin Eski Uygurcadaki İmlası